Onderstaand verhaal werd maandagochtend 7 juni '04 uitgezonden
op L1 Radio, bij het Balkon van Limburg (met Tom Doesborg).

Onderhoud

Wie met enige regelmaat over het Internet surft, laat als klein duimpje – vaak ongewild - zijn sporen achter. Zo kun je in de browser zien welke pagina’s al eens bezocht zijn, als je de historie niet regelmatig wist. Internetpagina’s worden in het tijdelijke geheugen veelal opgeslagen, zodat als er een keer terugkomt de pagina’s sneller laden.
Heb je bijvoorbeeld een password nodig dan ‘onthoudt’ een browser bijvoorbeeld ook jouw de gebruikersnaam en dat password zodat je sneller en makkelijker kunt inloggen. Heel wat websites werken met cookies, en andere kleine en veelal ongewenste programma’s die ervoor zorgen dat jij geconfronteerd wordt met bijvoorbeeld op jouw profiel afgestemde reclameboodschappen, met ‘pop-up’s’ en wat dies meer zij. Deze zaken hebben echter één nadeel.
Op de eerste plaats heb je het niet in de gaten, dus men kan aan de haal gaan met privacy gevoelige informatie en daarnaast, maken zij eveneens zonder dat je het in de gaten hebt, jouw pc en internetverbinding beduidend langzamer. Het is dan ook aan te bevelen om – net als bij een auto – je pc op zijn tijd te onderhouden.

Windows biedt een onderhoudsoptie die overigens niet bij iedereen bekend is. Als je naar START gaat, vervolgens naar PROGRAMMA’S en dan naar BUREAU-ACCESSOIRES en doorklikt op SYSTEEMWERKSET en dan voor WINDOWS ONDERHOUD KIEST, dan kom je bij een faciliteit terecht die enerzijds alle tijdelijke bestanden van je pc wist, eventuele onvolkomenheden herstelt en die je pc dan defragmenteert.
Gegevens die bij elkaar horen, worden dan weer bij elkaar gezet en dat maakt dat programma’s dan sneller opstarten en werken.  Afhankelijk van je pc-gebruik is het aan te bevelen dit bijvoorbeeld wekelijks om minimaal een keer per maand te doen. Je zult zien dat alles dan beter werkt.

Daarnaast is er heel wat marketing-software, software voor datamining, op het internet die zich graag nestelt in jouw pc. Met spreekt dan over spyware en adware. De makers van marketing-software als Radiate, CyDoor en BonziBuddy verleiden softwareproducenten ertoe om tegen een vergoeding hun brouwsels in hun programma's op te nemen.

De software die je zo ongevraagd ontvangt, vertraagt jouw pc en internetverbinding en sluist persoonlijke informatie door naar adverteerders. Met als gevolg dat er plotseling ‘pop-ups’ verschijnen, dat je opeens een andere opstartpagina te pakken hebt, dat je via een zoekvenster bij een onbekende pagina uitkomt, dat een ‘dialer’ wordt geinstalleerd die opeens naar een duur nummer ergens in het buitenland gaat bellen als je het Internet op wilt, of dat er bijvoorbeeld hyperlinks ongemerkt worden toegevoegd aan pagina’s van bij voorbeeld Google.

Ad-Aware van Lavasoft is een van de oudste en bekendste anti-spyware programma's. Ad-Aware doorzoekt exe-bestanden, cookies, het computergeheugen en het register, op zoek naar de ongewenste software. Het maakt daarbij gebruik van een referentiebestand, dat is te vergelijken met de definition-files van anti-virusprogramma's. En dat moet dus regelmatig ververst worden, met andere woorden, zorg dat je regelmatig een update haalt, en dat je dit gratis programma regelmatig gebruikt. Zeker als je bijvoorbeeld nieuwe software hebt geinstalleerd. Het doet wonderen!

Minder bedreigend is adware. Adware is vrijwel gelijk aan spyware, maar verzendt geen persoonlijke identificeerbare informatie. In plaats daarvan wordt gebruiksinformatie verzameld voor statistische doeleinden. Adware komt vaak samen met spyware. Beiden houden je in de gaten met als doel: het toezenden van advertenties die speciaal op jou zijn afgestemd.

Naast het Ad-Aware van Lavasoft, wordt veelal ook Spybot in één adem noemt. Dit is een nagenoeg soortgelijk programma; dat vaak naast Ad-Aware gebruikt wordt. Spybot - Search & Destroy - zoekt je harddisk ook af naar zogenaamde spy- of adbots. Dit zijn die kleine modules. Tevens sturen deze ‘bots’ informatie over je surfgedrag en meer over het Internet. SpyBot-S&D kan ze verwijderen of vervangen door lege modules.
Bij onder meer de Belgische pagina van ZdNet vond ik over SpyBot een prima uitleg, voor wie in meer details geinteresseerd is; daar kun je dit gratis programma ook downloaden.

Een andere vorm van spyware zijn ‘tracking cookies’. Cookies worden overal op Internet gebruikt voor nuttige en nutteloze toepassingen. Reclamemakers plaatsen vaak een cookie wanneer je browser een banner van hen inlaadt. In zo'n geval krijgt het bedrijf een bericht van iedere site die je bezoekt en die hun advertenties bevat. Die gebruikssporen zijn als het ware 'jouw vingerafdrukken' in je computersysteem. Cookies zijn alleen gebonden aan de harde schijf; niet aan bepaalde personen. Iedereen die toegang heeft tot een pc kan zo makkelijk inzicht krijgen in het surfgedrag van de eigenaar. Wie zijn surfgedrag, wachtwoorden en andere vertrouwelijke gegevens geheim wil houden voor de naaste omgeving kan cookies uitzetten, of achteraf verwijderen. Het kan overigens geen kwaad om deze te verwijderen. Je kunt cookies ook uitzetten in je browser, maar dan kun je heel wat sites niet meer bezoeken, omdat die cookies veelal gebruiken om paginas sneller in te laden.

Behalve met Ad-Aware en Spybot kan je spyware ook te lijf gaan met firewall-software. Met deze software kan je ervoor zorgen dat programma's vanaf je PC geen gegevens het Internet op mogen sturen. Op deze manier voorkom je in ieder geval dat je persoonlijke gegevens en surfgedrag niet bij reclamebureaus terecht komen. ZoneAlarm is de meest populaire firewall voor privé gebruik en beveiligt zoals gezegd ook tegen spyware en ‘Trojaanse paarden’. Trojaanse paarden zijn bijlagen waar vaak een virus in opgesloten zit. Meer over de installatie van de gratis versie van ZoneAlarm vind je onder meer via www.schoonepc.nl.

Naast al deze extra programma’s (nogmaals, lees de instructies goed en zoek - in geval van twijfel - hoe je een en ander het best kunt installeren), is het aan te bevelen ook van tijd tot tijd te bezien of je inderdaad met de laatste versies. Ook bij Windows verschijnen er regelmatig nieuwe updates die voorkomen dat anderen met jouw computer aan de haal gaan. Kijk dus ook regelmatig bij Microsoft en zoek daar naar eventuele updates, of je inderdaad draait conform de laatste stand van zaken.

 
 N.B. De links in dit verhaal kunnen natuurlijk na verloop van tijd niet meer actueel zijn...